Op verzoek van EdgeZero heb ik Insomnia Dromen gelezen.
Guido Eekhaut behoort tot die zeldzame schrijvers die tegelijk literair, maatschappelijk en genreliterair stevig verankerd zijn. Hij laveert al decennia tussen sciencefiction, fantasy, thrillers en meer literaire romans, en deed dat vaak in de schaduw van de Engelstalige grootmeesters die dit soort mengvormen vanzelfsprekend mogen beoefenen. In de Nederlandstalige literatuur bleef zijn werk lang onderbelicht, al sleept hij geregeld prijzen in de wacht. Met de komst van EdgeZero, dat elk jaar de beste Nederlandstalige fantastische verhalen bundelt, is er een platform ontstaan dat hem niet alleen herpubliceert, maar ook nieuw werk zichtbaar maakt bij een breder, internationaler publiek.
Awel, mijn indrukken ende meningen van dit werk:
Het is een stoutmoedige zet van Guido Eekhaut om niemand minder dan H.G. Wells tot hoofdpersoon te bombarderen in een Victoriaans complot vol magie, staatsintriges en slapeloze nachten. Eekhaut presenteert ons niet de gevierde auteur van The War of the Worlds, maar een jongere, meer kwetsbare Wells: rationeel, nerveus, geplaagd door dromen en gevangen in een net van krachten die groter zijn dan hijzelf. Het levert een roman op die balanceert tussen gotische thriller, politieke satire en literaire pastiche.
Centraal staat Constance Windemere, een jonge vrouw met een gave die haar in staat stelt de toekomst te zien — en misschien zelfs te beïnvloeden. Een gevaarlijk talent, want magiekers en regeringsfunctionarissen in de hoogste regionen van Whitehall zien haar niet als mens, maar als instrument. Het is aan Wells, samen met vertrouweling Addams en de pragmatische inspecteur Dalton, om haar te beschermen tegen ontvoering, uitbuiting en de honger naar macht. Enter ook Lady Ada d’Orsay, erfgename van Ada Lovelace, die met haar Analytical Engine het wetenschappelijke tegenwicht vormt voor de occulte machinaties. Het is een heerlijke cast, waarvan vooral Wells en Constance overtuigen.
Eekhaut excelleert in sfeer. Zijn Victoriaans Londen ademt kou, mist en intrige. Straathoeken ruiken naar roet, gangen echoën van gefluister en boven alles hangt de dreiging van een toekomst die al geschreven lijkt. Hier toont hij zich een meester in setting: de straten van Whitehall, de salons vol politieke rookgordijnen, de bibliotheken waar visioenen botsen met rationaliteit — ze zijn overtuigend en consequent. Je voelt de zwaarte van een rijk dat op zijn grondvesten trilt.
Ook de thema’s zijn raak gekozen. Wat betekent het om de toekomst te kennen? Is vrije wil nog mogelijk wanneer een zieneres het pad al heeft uitgestippeld? En hoe ver reikt de macht van politici wanneer ze proberen de geschiedenis te kneden? Het is verfrissend dat Eekhaut deze vragen via Wells laat stellen, want wie anders dan de toekomstige profeet van de sciencefiction belichaamt het spanningsveld tussen droom en realiteit? Het is knap hoe de roman zo moeiteloos laveert tussen persoonlijke horror (de slapeloze Wells) en geopolitieke dreiging (een rijk dat de toekomst wil beheersen).
Toch is niet alles even sterk. De plotwendingen zijn soms voorspelbaar: ontvoering, achtervolging, geheime genootschappen in rokerige salons, het zijn bekende gotische registers. Eekhaut speelt ze kundig, maar niet verrassend. Ook de dialogen tussen bijfiguren willen wel eens explicatief worden, alsof hij bang is dat de lezer de symboliek anders niet meekrijgt. Dalton en Addams zijn degelijk, maar blijven karakters van functie; echt verrassen doen ze niet. Het is jammer, want met een beetje meer branie had het politieke spel nóg meer spanning kunnen krijgen.
Maar eerlijk: de kritiek verbleekt bij de sterktes. Het boek leest als een donkere spiegel van onze tijd, waarin technocraten en zieners elkaar bevechten om grip te krijgen op een onzekere toekomst. De combinatie van occulte magiekers en rationele wetenschap (Ada d’Orsay’s Analytical Engine!) is precies de mix die Eekhaut zo goed beheerst: hij neemt het verleden serieus, maar laat er altijd hedendaagse angst in doorschemeren. Bovendien: wie anders durft Wells zelf neer te zetten als een slapeloze, zoekende mens, in plaats van een monument van literatuur?
Conclusie: Insomnia Dromen is een geslaagde Victoriaanse thriller die Wells heruitvindt als protagonist in een strijd om de toekomst. Het is rijk aan sfeer, thematisch ambitieus en stilistisch zorgvuldig. De voorspelbaarheid van sommige plotlijnen en de vlakheid van bijfiguren zijn zwakke plekken, maar ze wegen niet op tegen de kracht van het geheel. Eekhaut bewijst dat je met klassieke ingrediënten, mist, magie, macht, nog altijd een roman kunt maken die zowel beklijft als prikkelt. En voor EdgeZero is dit een klein juweel: een boek dat eer bewijst aan het genre.
Petra Swaelmans
Horror recensente & Wednesday lookalike
Geen opmerkingen:
Een reactie posten